Nacizam ili naconal-socilizam je politička ideologija nastala 1920. godine u partijskom programu NSDAP i bio u Njemačkoj državna ideologija od dolaska na vlast ove partije 1933. do vojnog poraza njemačke vojske 1945. godine, kada je zabranjen u zemlji svog nastanka.

Kada se 1934. godine Adolf Hitler, taj najveći zločinac svetske istorije, proglasio „vođom njemačkog naroda”(Furer), uveo je krvavu diktaturu, brutalno likvidirao radnički pokret i provodio politiku istrebljenja Jevreja i ljudi demokratskih opredjeljenja. Provodio je u djelo rasističku doktrinu o superiornosti „arijevaca” i posebno njemačkog naroda, koju je ranije izložio u svom djelu „Mein Kampf” (Moja borba). Dakle, rasne teorije i antisemitizam bili su osnova nacističkog pokreta. Nacizam je blizak fašizmu, mada im je osnova od koje polaze različita: italijanski fašizam ističe državu na prvom mjestu, dok je kod nacista to bio njemački narod predodređen svojom rasnom pripadnošću.

Francuska i Engleska((pobjednice iz Prvog svjetskog rata) drže se krajnje pasivno, dok je Hitler sprovodio svoju osvajačku politiku:anektira Austriju, okupira Sudete 1938., a Češku i Moravsku 1939. godine i napada na Poljsku izazvavši Drugi svjetski rat. Na okupiranim područjima Evrope vrši sistematski genocid Jevreja, slovenskih naroda, Roma i raznih etničkih grupa. Kada su nacisti došli na vlast 1933. godine počeli su Jevrejima da oduzimaju imovinu, slobodu i prava zagarantovana zakonom. Poslije invazije na Poljsku 1939. godine, nacisti su deportovali jevrejski narod iz njemačke i Austrije u Poljsku, gdje su stvarali geta kako bi ih razdvojili od ostatka stanovništva.Najveći koncetracioni logor u Evropi nacisti su osnovali 15. 6. 1940. godne u južnoj Poljskoj,(Osvjenćimu gdje je prvobitno bilo više poljskih kasarni), dovođeni su zarobljenici iz svih zemalja Evrope i gdje je umoreno oko 4 miliona ljudi.

Mnogi filozofi, sociolozi,istoričari, psihoanalitičaru istaživali su uzroke nastanka nacizma, analizirali su zločinačke uloge i psihopatološke ličnosti Hitlera, Himlera, Ajhmana, Rozenberga i drugih nacističkih monstruma. Nacizam, iako u imenu ima riječ socijalizam, zajedno sa fašizmom, pripada desnim nacionalizmima i po mišljenju poznatog marksističkog filozofa Teodora Adorna, jednog od osnivača i najistaknutijijeg predstavnika Frakfurtske škole, nastali su u njemačkoj i Italiji po zavšetku Prvog svjetskog rata kada je sa Velikom ekonomskom krizom (1929) došlo do masovnog socijalnog i ekonomskog propadanja srednjih slojeva njemačkog i italijansog društva. O kakvoj materijalnoj bijedi se radilo, govori i podatak da je njemačka moneta praktično bila uništena- jedan dolar je vrijedio 420 biliona maraka. Nacionalizam su prihvatili svi koji su bili socijalno ugroženi, nesigurni i duboko razočarani. Možemo zamisliti kako je reagovao običan njemac, doveden do prosjačkog štapa, kada bi mu nacisti uprli prstom na bogatog jevrejskog trgovca, označivši ga kao jedinog krivca njegove materijalne bijede. Uslov boljeg života jeste uništenje unutrašnjeg i spoljašnjeg neprijatelja- krivica se svaljuje na druge narode.



„Rad oslobađa” - natpis na ulazu u logor



Kada sam 1982. godine, u vrijeme studijskog kraćeg boravka na Pedagoškom institutu Varšavskog univerziteta, posjetio Aušvic, prvo što se vidi je natpis sa zloglasnim sloganom Arbeit Maht Frei (rad oslobađa) ispisan iznad ulaza u logor. Mnogi logoraši su povjerovali nacističkoj laži da će se prije vratiti kući ukoliko budu više radili- težak fizički rad i uslovi preživljavanja ubrzo su okončali njihove živote.

Na ulasku u logor izgrađen je betonski bunker u kome su trpani nesrećni logorši koje su nacisti hvatali nakon njihovog bjegstva-umirali su za četiri minuta u najstrašnijim mukama. Čovjek prosto zanijemi kada se nađe na mjestu gdje su ubijeni milioni ljudi. Rudolf Hes, komandant logora (od maja 1940. do novembra 1943.) je na suđenju u Nirnberškom procesu svjedočio da je ubijeno tri miliona ljudi dok je on bio komandant logora,da bi kasnije tu brojku smanjio na 1,1 milion, od toga 90 odsto Jevreja iz svih zemalja Evrope. Čemu filozofija, umjetnost, književnost, religija kada je u jednoj naciji,koja je evropskoj i svjetskoj civilizaciji dala toliko značajnih ljudi u mnogim sferama stvaralaštva, sredinom 20 vijeka nastala suluda, monstruozna ideja pretvorena u stvarnost- šest miliona Jevreja umrlo je u holokaustu,nacističkoj kampanji da se istrijebi evropska jevrejska populacija.



Bertran Rasel: Ljudi su zli



Napušajući Aušvic, pokušavao sam da objasnim sebi kako je moglo doći do ovako masovnih monstruoznih zločina. Sjetio sam se razgovora B. Rasela i L. Vitgenštajna o nacističkim zločinima. Bretrand Rasel, jedan od najvećih filozofa 20. vijeka na tvrdnju Ludviga Vitgenštajna, takođe znamenitog filozofa, (koji se poslije Drugog svjetskog rata vratio iz Amerike u njemačku, gdje se sklonio od progona nacista), da su njemci zli, engleski filozof mu je odgovorio: ljudi su zli. Ima filozofa koji kao i Rasel zlo smatraju neodvojivim od čovjeka, od njegovog činjenja- imanentno je ljudskoj prirodi. I Imanuel Kant je bio ubijeđen da je čovjek napravljen od tako krivog drveta da ništa što je pravo ne da se izvući iz njega. Za ruskog filozofa Nikolaja Berđajeva zlo je ÂŤbezdnano duboko usađeno čovjekuÂť. I Sigmund Frojd je učio da se „tamne strane ljudske prirode ne mogu pobijediti”. Biblijska i antička tradicija znaju za bratoubistvo (Kain ubija Avelja, a Romul Rema)

Zarobljenike u logoru nacisti su ubijali uglavnom u gasnim komorama gasom Ciklon B, dok su druge ubijali izgladnjivanjem, prisilnim radom i strijeljanjem. ljudi su,takođe, umirali od katastrofalnih higijenskih uslova i medicinskih eksperimenata. Kada su 27. januara vojnici Crvene armije oslobodili Aušvic, pronašli su oko 7000 preživjelih, koliko ih je preostalo nakon što su nacisti natjerali 60. 000 zatvorenika na marš smrti prema drugim koncentracionim logorima. U logoru je ostalo sve kako je bilo, zahvaljujući desantu Crvenoarmejaca. U Aušvicu je ubijeno dosta sovjetskih vojnika i jedna čitava divizija, neustrašivih boraca koji idu za svojim vođom, čovjekom –kolosom (vidi se na slici) i golim rukama kidišu na,do zuba naoružane,nacističke stražare. Dovoljno je da čovjek vidi ovakve scene nevjerovatnog herojizma i da se sa pijetetom odnosi prema sovjetskoj Crvenoj armiji- ovo su heroji veći i od boraca staljingradske bitke, prekretnice Drugog svjetskog rata.

Pomenuti Rudolf Hes osuđen je u Nirnberškom procesu kao ratni zločinac 1947. godine na smrt i obješen je u logoru Aušvic. Hesov kolega po zločinstvima Dinko Šakić, ratni zločinac, jedan od komandanata koncetracionog logora Jasenovac, (po strahotnosti i bestijalnosti mučenja logoraša je ispred Aušvica), 1999. godine u Zagrebu osuđen je na 20 godina robije (suđeno mu je za zločine protiv čovječnosti, a ne za genocid), za progone i mučenja Srba, Jevreja, Roma. Komentar je suvišan.

Piše: Borivoje ĆETKOVIĆ

---